Τι συμβαίνει και οι δημοσκοπήσεις βγαίνουν τόσο λάθος;
Οι Αμερικανικές Προεδρικές Εκλογές ήρθαν για να συμπληρώσουν το πάζλ των δημοκοπικών αποτυχιών. Το τελευταίο οχυρό των δημοσκόπων έπεσε. Τι ακριβώς συμβαίνει εδώ;"
Έχουν περάσει περίπου τέσσερα εικοσιτετράωρα από την εκλογή ενός αλλοπρόσαλλου εκατομμυριούχου στην Προεδρία των ΗΠΑ. Η διεθνής κοινότητα παραμένει μουδιασμένη ενώ στην Αμερική, παρά την πρόθεση του πολιτικού συστήματος να συνεργαστεί με τον νέο Πρόεδρο, οι αστυνομικές αρχές περιγράφουν ως «εξέγερση» τις πολυπληθείς συγκεντρώσεις στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Πώς φτάσαμε όμως στην εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ; Οι δημοσκόποι έδειχναν σίγουροι πως την τελευταία στιγμή η Χίλαρι θα περνούσε μπροστά κόβοντας την κορδέλα για με λίγους ψήφους διαφορά.Πριν το εκλογικό βράδυ της 8ης Νοεμβρίου οι δημοσκοπήσεις έκλειναν υπέρ της Χίλαρι Κλίντον, δίνοντάς της προβάδισμα από 3 έως 6 ποσοστιαίες μονάδες, έναντι του Ντόναλντ Τράμπ. Ακόμα και το φίλιο προς τον εκκεντρικό μεγιστάνα, FOX News, έδινε στην τελευταία του δημοσκόπηση προβάδισμα 4 μονάδων στη Χίλαρι. Τελικά η κάλπη και το ενισχυμένο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ ανέτρεψαν το εκλογικό αφήγημα των δημοσκόπων. Μπορεί η Χίλαρι Κλίντον να συγκέντρωσε περίπου 580.000 ψήφους περισσότερους, έχασε όμως την πλειοψηφία στο Σώμα των Εκλεκτόρων, με 228 Εκλέκτορες έναντι των 290 του Ντόναλντ Τράμπ. Εάν μελετήσουμε τις δημοσκοπήσεις στο επίπεδο των Πολιτειών, δίνοντας προσοχή σε Πολιτείες κλειδιά όπως το Οχάιο, τη Φλόριντα, το Ουισκόνσιν ή τη Μινεσότα, η κατάσταση για τους δημοσκόπους χειροτερεύει. Αλλού πολύ, αλλού λίγο, μία σειρά αποκλίσεων οδήγησε σε ένα προβάδισμα 3-6 μονάδων, που μετατράπηκε τελικά σε μερικές χιλιάδες ψήφους, και σε λάθος εκτιμήσεις σχετικά με τους Εκλέκτορες.
«Οι δημοσκοπήσεις σε μεγάλο βαθμό απέτυχαν, ακόμα και η δικιά μου», δήλωσε ο Patrick Murray, Διευθυντής του Δημοσκοπικού Ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο Monmouth. «Αλλά όποιοι νομίζουν ότι έχουν την απάντηση αυτή τη στιγμή, απλά μαντεύουν». Και πράγματι, θα πρέπει να περάσει καιρός ώσπου οι Αμερικανοί δημοσκόποι να εντοπίσουν τα λάθη τους. Αυτό όμως που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει είναι ότι και το τελευταίο οχυρό των δημοσκόπων έχει πέσει.
Το αμερικανικά ινστιτούτα, έχοντας στα χέρια τους περισσότερα εργαλεία από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, είχαν καταφέρει έως σήμερα να φτιάξουν μία ολοκληρωμένη φόρμουλα στάθμισης και ανάλυσης του δείγματος τους. Κανένας δεν περίμενε πως η Αμερική θα ακολουθούσε τις δημοκοπικές αποτυχίες που παρατηρήθηκαν τον προηγούμενο χρόνο στην Ευρώπη, συμπληρώνοντας το πάζλ αποτυχιών παγκοσμίως. Σε μία σειρά Ευρωπαϊκών χωρών, στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ αλλά και στη Λατινική Αμερική, παντού οι δημοσκόποι αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο δύσπιστοι με τα ευρήματά τους. Και δεν είναι τυχαίο ότι συνήθως το λάθος των δημοσκόπων είναι η υπερεκτίμηση της δύναμης των μετριοπαθών επιλογών του εκλογικού σώματος.
Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι πλέον πολλές δημοσκοπήσεις χρησιμοποιούνται από τα media για χειραγώγηση, και πως έτσι εξηγείται και η «προτίμηση» στο «συστημικό» κέντρο, χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο που να δικαιολογεί αυτή την παγκόσμια τάση. Η αλήθεια είναι πως για όλη αυτή την εικόνα δεν φταίνε μόνο οι δημοσκόποι. Φταίει ο κόσμος που αλλάζει. Μοντέλα που λειτούργησαν για δεκαετίες δείχνουν τώρα να απορυθμίζονται. Με ένα τρομακτικό συντονισμό, οι ψηφοφόροι σε όλο τον κόσμο αρχίζουν να ανατρέπουν τους «κανόνες». Και το πρώτο πράγμα που δείχνουν να εγκαταλείπουν είναι ο ορθολογικός τους φόβος. Ο φόβος για το άγνωστο, είτε αυτό κινείται σε μία προοδευτική είτε σε μία συντηρητική κατεύθυνση. Τίποτα δεν φαίνεται να τρομάζει περισσότερο τις κοινότητες από την σημερινή απολίτικη γραφειοκρατία, η οποία εγκλωβισμένη στον «ρεαλισμό» της, παρά την σταθερότητα που προσφέρει, δεν φαίνεται ικανή να εκπροσωπήσει και να πείσει κανέναν.