Προσοχή: Μην λογοκρίνετε την φωτογραφία

Τις τελευταίες ώρες επικρατεί στα social media ένας πανζουρλισμός σχετικά με την φωτογραφία του δολοφονημένου Φύσσα, που δημοσιεύει στο πρωτοσέλιδο του το Πρώτο Θέμα, υπό τον τίτλο «Δεν ξεχνώ τον φασισμό». Το κακό με τα social media είναι ότι κάποιοι τα παίρνουν πολύ στα σοβαρά. Ακόμα, ότι κάποιοι είναι εθισμένοι σε αυτά. Συχνό φαινόμενο του εθισμού αυτού είναι το να προσπαθεί κάποιος να γράψει κάτι χωρίς να έχει να πει τίποτα. Και κάπως έτσι από εκεί που είχε ξεκινήσει η συζήτηση για το κατά πόσο το Θέμα εξέθρεψε τον φασισμό και τον τραμπουκισμό, και τώρα «πουλάει» τα θύματά του, καταλήξαμε να συζητάμε για την φωτογραφία. Κοιτάμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Και μάλιστα με ένα επικίνδυνο τρόπο που καταλήγει στην λογοκρισία της φωτογραφίας.

Στις 9 Μαΐου του 1936, στη Θεσσαλονίκη, στην απεργία που έχουν κηρύξει οι καπνεργάτες, σε σύγκρουση με την αστυνομία 12 νέοι χάνουν τη ζωή τους και δεκάδες τραυματίζονται. Η διαδήλωση γίνεται εξέγερση. Από την επόμενη μέρα ο «Ριζοσπάστης» και άλλες εφημερίδες δημοσιεύουν στο πρωτοσέλιδό τους την φωτογραφία μίας μάνας πάνω από το πτώμα του σκοτωμένου της παιδιού να μοιρολογά. Είναι η Κατίνα πάνω από το άψυχο σώμα του Τάσου Τούση. Η φωτογραφία αυτή θα κάνει τον γύρο της Ελλάδας, θα γίνει σύμβολο των αγώνων της αριστεράς και θα σημαδεύσει ανεξίτηλα την ιστορία. Ο Γιάννης Ρίτσος κοιτώντας την φωτογραφία θα γράψει σε τρείς μέρες το μεγαλύτερο μέρος του εξαιρετικότερου έργου του, του «Επιτάφιου». Ο «Επιτάφιος» θα σημαδεύσει την ιστορία και με την μουσική του Θεοδωράκη θα γίνει ύμνος.

Φαντάζομε η μητέρα του Τούση την ώρα που θρηνούσε δεν θα έδωσε εξαιρετική σημασία στους φωτογράφους. Όταν κάποια στιγμή θα συνειδητοποιήσει πως πάνω στον θρήνο της κάποιος απαθής έκανε «τέχνη», ψάχνοντας το καλύτερο πλάνο, θα αισθάνθηκε άβολα. Αυτή είναι όμως η φωτογραφία. Η κυνικότητα της αποτελεί το όπλο της. Με αυτό γράφει ιστορία.

Με το σημερινό πρωτοσέλιδο δεν έχει καμία σημασία να σκεφτούμε από ποιόν και για ποιόν λόγο βγήκε αυτή η φωτογραφία. Η φωτογραφία πλέον υπάρχει και καλός υπάρχει. Η κυνικότητα του φωτογράφου χάρισε άλλο ένα ντοκουμέντο στα βιβλία της ιστορίας μας. Τώρα, το κατά πόσο αυτοί που έθρεψαν τον τραμπουκισμό και τον φασισμό μπορούν να κερδοσκοπούν πάνω στο θύμα τους, είναι μία συζήτηση που δεν είναι καλό, είναι απαραίτητο να γίνει.